بازتابی ملموس از دلواپسی‌های روزمره

 با تشکر از مهرانه برای ارسال مطلب

زندگی و مرگ پوآرو

هرکول پوآرو مخلوق محبوب آگاتا کریستی است و آفرینش وی وقتی انجام شد که این نویسنده انگلیسی تحت تاثیر کنان دویل و مخلوق وی شرلوک هولمز، شخصیتی کاملا متضاد با هولمز پدید آورد. هولمز ورزشکار، قدبلند، اشرافزاده، منزوی، به شدت  نامنظم، بی تفاوت به تغذیه و اجتماع گریز است در حالی که پوآرو قدکوتاه، ورزش گریز، یک آدم از طبقه متوسط اجتماع (پلیس بازنشسته)، اجتماعی، مردم دوست، به شدت منظم و پابند تغذیه مخصوص به خود است. تنها ویژگی این دو هوش به شدت بالای آنها در درک و تحلیل معماهای جنایی است که کریستی برای آن نامی ماندگار یعنی«سلولهای خاکستری مغز» ابداع می کند. البته یک ویژگی دیگری که هر دوی این کاراکترها دارند تفاوت آنها با کاراگاهان خصوصی اهل عمل یا صندلی راحتی است به طوری که گاه این و گاهی آن یکی هستند.

پوآرو برای اولین بار در داستان«ماجرای مرموز استایلز» پا به دنیای کاغذی گذاشت و بعد از آن در بیش از 80 داستان بلند و چند مجموعه داستان حضور پیدا کرد. نکته جالب توجه مرگ این مخلوق ادبی است که در رمان «پرده» اتفاق می افتد و دوستداران وی را شوکزده کرد. در هر دوی این داستانها هاستینگز به عنوان دوست و راوی وی حضور دارد و شخصیت گرته برداری شده دکتر واتسون در داستانهای هولمز است. البته جدا از معدود داستانهایی چون «مرگ راجر اکروید»، «قتل در بین النهرین»، «قتل روی نیل» و «خانه کج» هاستینگز به تقریب در همه داستانهای بلند وی حضور دارد.

با همه اینها شخصیت تا حدودی کمیک پوآرو که البته نقاب وی برای حصول زودتر به نتیجه نیز به شمار می رود - چرا که مجرمان وی را خیلی جدی نمی گیرند- باعث می شود که جدیت و تاثیرگزاری کمتری نسبت به همتای جهانی خود داشته باشد.

کریستی در قاب شیشه ای

برخی از داستانهای کریستی نظیر شاهدی برای تعقیب خیلی زود به سینما راه پیدا کردند، تعدادی از آنها نیز نظیر قتل در سریع السیر شرق موفقیت جهانی پیدا کردند و بعضی هم مثل «و سپس هیچکس نبود» توسط چند کارگردان مختلف با پایان های متفاوت مورد استقبال قرار گرفتند اما حقیقت این است که داستانهایی که پوآرو در آنها حضور دارد ماندگارتر از بقیه آثار کریستی هستند.

کریستی در کنار پوآرو به خلق شخصیتهای دیگری پرداخت که مشهورترین آنها جین مارپل و زن و شوهری به نام نامی وتوپنس برسفورد هستند. جسدی در کتابخانه مشهورترین داستان مارپل و ان یا ام معروفترین داستان برسفوردهاست که در سینما و تلویزیون تولید شده ان اما با وجود داشتن مخاطب هرگز موفقیت پوآرو را به دست نیاوردند.

مرگ راجر اکروید، ماجرای مرموز استایلز، یک دو سگک کفشم را ببند، قتل در بین النهرین، سرو غمگین، قتل در سریع السیر شرق، الفبای جنایت، قتل روی رود نیل و جنایت در خانه آخر از بهترین های کریستی در سری پوآرو هستند.

یکی از ویژگیهای داستانهای کریستی اخلاقگرایی و توجه به تقدیس نهاد خانواده است و کسی که به این موارد توجه نکند قربانی داستانهای وی به شمار می رود حال اینکه گناهکار باشد یا نه. وی که در اولین زندگی مشترک خود با کلنل آرچیبالد کریستی تلخی های زیادی را تحمل کرده بود پس از جدایی با سر ماکس مالووان باستانشناس ازدواج کرد و پس از آن خانواده را بهترین محل دنیا تجربه کرد برای همین ارزشهای خانوادگی و توجه به آن از موارد مورد نظر وی در داستانهایش است. کریستی در طول عمر خود سه بار به ایران سفر کرد و ماحصل آن را در داستان کوتاهی به نام «خانه ای در شیراز» می توان مشاهده کرد.

ویژگیهای بصری

سریال پوآرو دارای ویژگیهای خاصی است که با وجود پخش مکرر از تلویزیون مردم هنوز برای تماشای آن وقت صرف می کنند و لذت می برند. جدا از جذابیتهای شخصیت پوآرو داستانهای کریستی فقط معمای صرف نیستند چرا که اگراینطور بود با یکبار تماشا جذابت خود را از دست می دادند. داستانهای این نویسنده انگلیسی گیش از آن که معماگونه باشند برشی از زندگی روزمره انسانها هستند با تمام علایق و ترسها و دلواپسی های ملموس انسانی که با قلم کریستی به جنایت و معما پیوند می خورند و جذابیت بیرونی پیدا می کنند.

در واقع تصاویر سینمایی یا تلویزیونی بازتاب دوگانه ای از مفاهیم ابجکتیو و سابجکتیو را توامان دارند و این موضوع به نگاه موشکافانه نویسنده اش نسبت به زندگی بازمی گردد. برای همین پوآرو به مثابه نه فقط یک سریال جنایی که بازتابی ملموس از زندگی روزمره هنوز جذاب است.